غده پروستات چیست؟
بسیاری از مردان نمی دانند که پروستات کجا قرار دارد و کار آن چیست. پروستات در گردن مثانه قرار دارد و مجرای ادرار پس از شروع از گردن مثانه از وسط پروستات عبور می کند (شکل). بنابراین هر گونه مشکل در پروستات ممکن است جریان ادرار را تحت تاثیر قرار دهد. کار اصلی پروستات در مردان ترشح مایع منی می باشد. حدود 70 درصد حجم مایع منی توسط پروستات ترشح می شود. پروستات در هنگام بلوغ مقداری بزرگ می شود. ولی بعد از آن ثابت می ماند تا سن 40 سالگی که بطور پیشرونده شروع به بزرگ شدن می کند و در بسیاری از مردان با افزایش سن پروستات بیشتر بزرگ می شود، طوریکه از هر 3 نفر مرد یکی از آنها در طول زندگی، پروستات خود را عمل می کنند. بزرگی پروستات را با پروستاتیت نباید اشتباه کرد. بزرگی پروستات در مردان بالای 50 سال دیده می شود، ولی پروستاتیت اکثرا مردان جوان را گرفتار می سازد. در پشت پروستات انتهای راست روده که به مقعد منتهی می شود قرار دارد، بنابراین می توان پروستات را به راحتی با معاینه انگشتی لمس کرد و از طریق مقعد از آن نمونه برداری انجام داد.
پروستاتیت چیست؟
التهاب غده پروستات در مردان را پروستاتیت می گویند. این بیماری نسبتا شایع است. هشت درصد مراجعین به متخصصین جراحی کلیه و مجاری ادرار و یک درصد مراجعین به مراکز بهداشتی درمانی دارای پروستاتیت هستند. التهاب پاسخ بدن در مقابل یک پدیده عفونی و یا غیر عفونی می باشد. بعلت موقعیتی که پروستات دارد و مجرا از وسط آن عبور می کند، هر نوع التهاب، عفونت و بزرگی پروستات سبب علائم ادرای مثل سوزش و تکرر ادرار، باریک و ضعیف شدن جریان ادرار و حتی بند آمدن ادرار می شود.
انواع پروستاتیت کدامها هستند؟
چهار نوع پروستاتیت وجود دارد که تشخیص آنها از همدیگر مشکل و مستلزم بررسیهای بالینی و تجربه کافی می باشد. انواع پروستاتیت به قرار زیر می باشند:
• پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد
• پروستاتیت باکتریال (عفونی) مزمن
• پروستاتیت غیر باکتریال (غیر عفونی) مزمن = سندرم درد لگنی مزمن
• پروستاتیت التهابی بدون علامت
در زیر بطور خلاصه در مورد هر یک از انواع پروستاتیت توضیح داده می شود.
پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد
پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد یک نوع از عفونت پروستات است که معمولا توسط همان میکروبی که سبب عفونت ادراری شده است، ایجاد می شود. شایعترین این میکروبها ائی کولای (E. Coli) می باشد که یک نوع میکروب روده ای است و در مدفوع یافت می شود. معمولا این میکروب از طریق تماس جنسی به مرد منتقل می گردد ولی میکروب می تواند از راه خون و از سایر اعضاء مجاور نیز وارد پروستات شود. در اکثر عفونتهای پروستات فقط یک نوع میکروب دخیل است ولی گاها 3-2 نوع میکروب را می توان یافت. پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد یک بیماری خطیر است و بیمار برای درمان باید در بیمارستان بستری شود. پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد ممکن است سبب عوارض خطیر شود. این نوع پروستاتیت علائم حاد و شدید دارد. مهمترین علائم پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد عبارتند از:
• تب و لرز
• درد در ناحیه میاندوراه (ناحیه وسط پاها که ما بین مقعد و کیسه های بیضه قرار دارد)
• درد در قسمت تحتانی کمر
• درد در ناحیه دستگاه تناسلی
• سوزش و تکرر ادرار
• ادرار کردن دردناک
• بدی حال عمومی
• درد عضلانی
• ترشح چرکی از مجرای ادرار
• انزال دردناک
• احتباس ادراری
اگر پروستاتیت حاد درمان نشود، تبدیل به پروستاتیت مزمن شده و ممکن است تا آخر عمر گریبانگیر مرد باشد. بعضی عوامل هستند که مرد را مستعد پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد می کنند، این عوامل عبارتند از:
• عفونت ادراری
• ضعف سیستم ایمنی بدن مثل بیماری ایدز
• داشتن سوند ادراری
• ضربه به پروستات
• کم آبی شدید بدن
• داشتن رابطه جنسی خارج از خانواده (هر قدر تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، احتمال ابتلا به پروستاتیت باکتریال حاد بیشتر است)
• رابطه جنسی نامتعارف
تشخیص پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد
تشخیص این بیماری از روی علائم بالینی، معاینه بیمار و بررسیهای آزمایشگاهی و رادیولوژیک می باشد. در ابتدا آزمایش ادرار، آزمایش منی و شمارش تعداد گلبولهای سفید خون انجام می شود تا وجود عفونت در ادرار، منی و خون تشخیص داده شود. چون علائم پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد در سایر بیماریها مثل پروستاتیت غیر باکتریال (غیر عفونی) حاد، عفونت مثانه و عفونت کلیه نیز ممکن است دیده شوند، بنابراین گاها پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد دیر تشخیص داده شده و یا اصلا تشخیص داده نمی شود.
درمان
برای درمان لازم است که بیمار در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک تزریقی و سرم دریافت کند. گاهی بیماران مبتلا به پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد دچار احتباس ادراری می شوند. احتباس ادراری خیلی دردناک است و بیمار بلافاصله خود را به اورژانس یا مرکز پزشکی می رساند. باید دانست که برای برطرف کردن احتباس ادراری در این بیماران نباید از راه مجرا برای تخیله مثانه سوند زد. چون اینکار ممکن است سبب ورود میکروب به داخل خون شود که گاها کشنده است. برای تخلیه مثانه در این بیماران، توسط متخصص یک لوله از راه شکم در داخل مثانه گذاشته می شود. این بیماران نیاز به ضددرد و ملین نیز دارند.
عوارض
پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد دارای عوارض بالقوه خطرناک است و ممکن است حتی زندگی بیمار به مخاطره بیفتد. عوارض خطیر پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد عبارتند است:
• ورود میکروب به داخل خون و ایجاد عفونت خون
• عفونت بیضه و ضمائم آن
• تشکیل آبسه پروستات (آبسه عبارت از یک کیسه پر از چرک می باشد)
• کاهش کیفیت اسپرم
• انسداد لوله های منی بر و ایجاد ناباروری
• انزال زودرس (زود انزالی)
پیشگیری
بهترین درمان همان پیشگیری است. اقدامات زیر جهت جلوگیری از ابتلا به پروستاتیت باکتریال (عفونی) حاد لازم هستند:
• درمان مناسب هر نوع عفونت ادراری
• دستکاری دستگاه ادراری مثل گذاشتن سوند در مثانه در شرایط استریل
• اجتناب از رابطه زناشوئی خارج از خانواده
• اجتناب از رابطه زناشوئی نامتعارف
