اختلال روان‌پریشی گذرا
نوعی از اختلال های روان پریشانه همراه با هذیان و توهم، که نشانه های یکسانی با اینگونه اختلالات دارد ولی دارای شدت و طول دوره کمتری می باشد و ممکن است پس از یک عامل استرس زا رخ دهد.
این بیماری مشابه سایر اختلال‌های روان‌پریشانه بوده و با افزایش نوسان‌های هیجانی، رفتار عجیب و غریب، گیجی و منگی،اختلال موقعیت‌سنجی، و بی‌ثباتی خلق که از سرخوشی تا میل به خودکشی متغیر است. هیچ‌گونه اطلاعات قطعی در زمینه شیوع این بیماری وجود ندارد. اکثراً در افرادی رخ می‌دهد که از قبل دچار اختلالات شخصیت بوده و یا فشارهای روانی بزرگی نظیر فجایع و بلایا و تغییرات فرهنگی عظیم را تجربه کرده‌اند. شروع بیماری معمولاً در سن 20 تا 35 سالگی است، و میزان بروز این مشکل در زنان مختصری بالاتر است.
علل ایجاد این بیماری:
اختلالات خلقی در خانواده این بیماران بیشتر مشاهده میشود. فشارهای روانی اجتماعی سبب تحریک شروع دوره‌های روان‌پریشی می‌شوند. مشخص شده است که روان‌پریشی یک پاسخ دفاعی در افرادی است که فاقد مکانیسم‌های کافی مدارا هستند طبق تعریف،سیر بیماری کمتر از یک ماه است. در 80٪ موارد بدون درمان بهبودی رخ می‌دهد.
ویژگی‌ها براي اختلال روانپريشي گذرا
A. وجود يك (يا چند) مورد از علائم زير :
1) هذیان‌ها
2) توهمات
3) تكلم آشفته (مثل خروج از خط يا گسستگي زياد)
توجه: اگر اين الگوي پاسخدهي از نظر فرهنگ مجاز شمرده شود. جزء علايم محسوب نميگردد.
B. مدت يك دوره اين اختلال حداقل يك روز و حداكثر يك ماه است و در نهايت بيمار به صورت كامل به سطح عملكرد پيش از بيماري خود برخواهد گشت.
C. اين اختلال را نمی‌توان به يك اختلال خلقي داراي ویژگی‌های روان پريشانه. اختلال اسكيزوافكتيو. يا روان گسيختگي منسوب كرد. علاوه بر اين، اختلال مذكور در نتيجه تاثير فيزيولوژيك مستقيم مصرف يك ماده (مثل سوء‌مصرف دارو. داروهاي تجويز شده ) يا يك بيماري طبي عمومي ايجاد نشده است.
همراه با عوامل استرس زاي آشكار (روان پريشي واكنشي گذرا) :
در صورتي كه علائم در مدت كوتاهي آشكارا در نتيجه رويدادهاي روزمره رخ دهند كه به تنهايي يا در مجموع سبب فشارهاي رواني قابل ملاحظه اي شده باشند.
بدون عوامل استرس زاي آشكار: در صورتي كه علائم روان پريشي مدت كوتاهي پس از و يا در نتيجه آشكار رويدادهايي كه به تنهايي يا در مجموع و تقريبا براي هر كسي كه در شرايط مشابه فرهنگي بيمار قرار دارد رخ دهد سبب فشارهاي رواني قابل ملاحظه‌ای میشود.
شروع پس از زايمان: اگر علائم طي مدت 4 هفته پس از زايمان شروع شده باشند ،این حالت را به عنوان اختلال روانپرشی گذرا در نظر می گیریم.
درمان.
ممکن است لازم باشد بیمار برای مدت کوتاهی بستری شود؛ استفاده از داروهای ضدروانپریشی ممکن است ضروری نباشد،چون غالباً علائم به سرعت و خود به خود برطرف می‌شوند. در صورت نیاز به تجویز داروها،باید حتی‌الامکان از دوزهای کمتری استفاده کرد و در اولین زمان ممکن مصرف آن‌ها را قطع نمود. روان‌درمانی جهت یافتن و برطرف کردن ماهیت و شدت فشارهای روانی – اجتماعی خاصی که سبب تحریک شروع دوره روان‌پریشی شده‌اند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بیمار باید به‌منظور مدارا با فشارهای روانی آتی، از روش‌های سازگارانه بیشتری استفاده کرده و از کاربرد روش‌های مخرب بکاهد.
ویژگی‌های نشان‌دهنده پیش‌آگهی خوب برای اختلال روان‌پریشی گذرا
1. سازگاری خوب پیش از بیماری
2. کم بودن صفات اسکیزوئید قبل از بیماری
3. عامل استرس‌زای شدید آشکارساز
4. شروع ناگهانی علائم
5. علائم عاطفی
