سرطان پروستات موقعی اتفاق می افتد که سلولهای پروستات شروع به تکثیر شدن پیدا می کنند. سرطان پروستات یکی از شایعترین سرطانها در مردان می باشد. سرطان پروستات به دو شکل دیده می شود: بالینی و پاتولوژیک. در سرطان پروستات بالینی، بیمار بعلت علائمی که سرطان ایجاد کرده است مراجعه می کند. در نوع پاتولوژیک بیمار علائمی ندارد و پس از بررسی و آزمایشات لازم مشخص می شود که فرد سرطان پروستات دارد. ده درصد مردانیکه بعلت بزرگی خوش خیم پروستات تحت عمل جراحی قرار می گیرند، پس از جراحی و آزمایش پاتولوژی پروستاتی که با جراحی خارج شده است، مشخص می شود که بیمار سرطان پروستات دارد. به این نوع سرطان، سرطان پاتولوژیک می گویند.
سرطان پروستات اگر در مراحل ابتدائی تشخیص داده شود با اقدامات درمانی مناسب به مقدار زیاد می توان از پیشرفت و عوارض آن کاست. امروزه یک آزمایش خون بسیار حساس وجود دارد که در تشخیص سرطان پروستات خیلی کمک کننده است. بسیاری از مردان علاقه دارند که بفهمند علت سرطان پروستات چیست. تا کنون علت قطعی آن مشخص نشده است ولی یک عده عوامل هستند که ابتلا به سرطان پروستات را مستعد می سازند، این عوامل را در اصطلاح فاکتورهای خطرزا می گویند.. یعنی مردانیکه دارای این فاکتورهای خطرزا هستند، شانس ابتلا به سرطان پروستات در آنها زیاد است و باید بطور منظم پی گیری شوند.
این فاکتورهای خطر زا عبارتند از:
1. سن بالای 65 سال. با بالا رفتن سن خطر ابتلا به سرطان پروستات افزایش می یابد. اکثر مردان مبتلا به سرطان پروستات بالای 65 سال دارند. سرطان پروستات در مردان زیر 45 سال بندرت دیده می شود.
2. سابقه فامیلی. اگر مردی پدر یا برادرش مبتلا به سرطان پروستات بوده اند، خطر ابتلا به سرطان پروستات در او بیشتر از جمعیت عادی است.
3. نژاد. سرطان پروستات در سیاه پوستان بیشتر از سفید پوستان دیده می شود.
4. تغییرات ژنتیکی. عده ای از عوامل ژنتیکی وجود دارند که مرد را به ابتلا به سرطان پروستات مستعد می سازند. این تغییرات ژنتیکی را با آزمایش می توان تشخیص داد.
داشتن عوامل مستعد کننده فوق دلیل بر این نیست که مرد حتما مبتلا به سرطان پروستات خواهد شد، بلکه استعداد ابتلا به سرطان پروستات در وی بیشتر است.
علائم ابتلا به سرطان پروستات همانهائی هستند که در بزرگی خوش خیم پروستات نیز دیده می شوند و عبارتند از: مشکل در دفع ادرار، باریک شدن ادرار، قطره قطره ادارار کردن، طولانی شدن زمان تخلیه مثانه و احتباس ادراری. معمولا هنگام معاینه و آزمایش است که پزشک متوجه می شود متاسفانه بیمار مبتلا به سرطان پروستات شده است. سرطات پروستات طول کشیده دارای علائم مخصوص به خود نیز است. یکی از آنها کمر درد و دردهای استخوانی است. چون شایعترین محلی که سرطان پروستات منتشر می شود، ستون فقرات است. بعلت انتشار سرطان، استخوان خورده شده و گاه شکستگی خود بخود استخوان اتفاق می افتد. اعصابی که مسئول نعوظ در مردان هستند، از کنارهای پروستات عبور کرده و وارد آلت تناسلی می شوند. اگر سرطان از پروستات خارج شده و این اعصاب را گرفتار نماید، ممکن است بیمار مبتلا به اختلال نعوظ گردد، و گاها مردیکه با شکایت اختلال نعوظ مراجعه می کند، پس از بررسی مشخص می شود که علت آن سرطان پیشرفته پروستات می باشد. کیسه های منی درست در پشت پروستات قرار دارند، اگر سرطان از پروستات عبور کرده و به کیسه های منوی دست اندازی پیدا کند، اینگونه مردان ممکن است در منی خود خون ببینند.
تشخیص سرطان پروستات با معاینه انگشتی پروستات و انجام آزمایش خون به اسم PSA است. این آزمایش بسیار حساس است و در تشخیص سرطان پروستات خیلی کمک کننده است. ولی باید در نظر داشت که بسیاری از بیماریهای دیگر هستند که سبب بالا رفتن میزان PSA خون می شوند، سر دسته آنها عفونت و التهاب پروستات است که گاه میزان PSA خون را بشدت افزایش می دهند. بنابراین تفسیر نتیجه آزمایش خون با پزشک است. روش حساس دیگر برای تشخیص سرطان پروستات، سونوگرافی از پروستات از راه مقعد می باشد. اگر تمامی موارد فوق بیانگر وجود سرطان پروستات باشند، باید وجود سرطات تائید شود. تائید تشخیص با نمونه برداری از پروستات می باشد.
درمان سرطان پروستات بستگی به مرحله ای دارد که بیمار در آن قرار دارد (بستگی به میزان پیشرفت سرطان). توسط یک عده روشهائی می توان سرطان پروستات را بدقت مرحله بندی کرد. اگر سرطان پروستات در مراحل ابتدائی باشد، درمان آن معمولا خارج کردن کل پروستات با عمل جراحی است، آن با عمل جراحی که در بزرگی خوش خیم پروستات انجام می شود متفاوت است. در بزرگی خوش خیم پروستات، آن قسمت از پروستات که مجرا را مسدود ساخته است خارج می شود نه کل پروستات. درآوردن کل پروستات یک عمل جراحی سنگین و پر عارضه است. یکی از عوارض آن ناتوانی جنسی است. تقریبا صد در صد مردان پس از این عمل جراحی مبتلا به ناتوانی جنسی می شوند. درمان سرطان پروستات در مراحل پیشرفته هورمون درمانی است که در آن میزان هورمونهای مردانه بیمار تا حد صفر کاهش داده می شود چون رشد سرطان پروستات وابسته به هورمون مردانه است. تعدادی ار مردان مبتلا به سرطان پروستات را نیز پرتودرمانی می کنند. سرطان پروستات شیمی درمانی ندارد. بطور خلاصه اگر سرطان پروستات به موقع تشخیص داده شده و درمان مناسب نیز صورت گیرد، بسیاری از مبتلایان به آن به علل دیگری به غیر از سرطان پروستات فوت خواهند کرد.
