الکلیسم عبارتند از: وابستگی جسمی و روحی به الکل که سبب بروز مشکلاتی در روابط اجتماعی، خانوادگی، شغلی و بیماری‌های مزمن در فرد می‌شود.
علل:
1-عوامل شخصیتی از جمله عصبانیت، جنون، سرخوشی و افسردگی
2-عوامل خانوادگی مانند اعتیاد به الکل در والدین
3-عوامل ارثی
4-فرهنگ شدن مصرف الکل در جامعه
5-بروز اختلالات شیمیایی در بدن
علائم شایع:
-بی‌خوابی و خواب‌های پریشان
-بروز سردرد در مصرف زیاد الکل
-عدم تحمل فرد نسبت به عوامل استرس زا
-افراط در مصرف الکل به‌خصوص در مواقع غیر عادی
-داشتن روحیه آسیب پذیر در روابط اجتماعی و بین فردی
-اختلال در رشته‌های عصبی دست، پا، دستگاه عصبی، بی حسی در دست‌ها و پاها، کاهش علاقه جنسی، گیجی و کما
-داشتن حالتی نظیر لرزش، توهم، گیجی، تعریق زیاد و تپش قلب
-بروز بیماری‌های کبدی و زرد شدن قسمت سفیدی چشم
-کاهش حافظه
عوامل افزایش دهنده خطر:
-عوامل فرهنگی که در برخی از کشورها، مصرف مواد الکلی در افراد جامعه آن درورنی شده است.
-استفاده از مواد مخدر تفریحی مانند قلیان و سیگار
-سرخوردگی در خانواده و محیط کار
-عوامل محیطی مثل در دسترس بودن الکل و مناسب بودن قیمت
عوارض مصرف مواد الکلی:
1)التهاب رشته‌های عصبی، لرزش، صرع و اختلال مغزی
2)زخم معده
3)بروز بیماری‌های کبدی در فرد
4)در صورتی که مادر به هنگام بارداری الکل مصرف کند. اختلالات ذهنی در جنین بروز میکند و حتی ممکن است جنین دچار عقب ماندگی ذهنی شود.
5)بیماری‌های قلبی و عروقی
6)التهاب لوزالمعده
مصرف الکل منجر به تشکیل استیل آلدئید می‌شود و افزایش NADH را در بر دارد که سبب افزایش اسیدلاکتیک، اسید اوریک هیپرلیپیدمی، هیپوگلیسمی و هیپو پروتئینی می‌گردد. مصرف طولانی مدت الکل، باعث کمبود پروتئین، منیزیوم، روی، کلیسم، کوچک شدن مغز، ضعف بینایی، کبد چرب و هپاتیت در فرد می‌شود. مقدار و طول مدت مصرف الکل مهمترین عوامل خطرساز در ایجاد بیماری های کبدی ناشی از الکل هستند که مردان بیشتر مستعد ضایعات کبدی حاصل از الکل هستند. مصرف بیش از ۶۰ تا ۸۰ گرم الکل در روز برای مدت چند سال موجب بیماری‌های کبدی از جمله سیروز کبدی است.
نحوه جذب الكل در بدن:
پـس از مـصرف الـكـل در حـدود 20٪ آن از طـريق معـده جذب شده و 80٪ باقیمانده آن در روده كوچك جـذب بـــدن مي‌گردد. سرعت جذب الكل و ميزان قدرت مست‌كنندگي آن به عوامل زير بستگي دارد:
1)پر و خالي بودن معده: بيشتر الكل مصرفي از طـريــق روده كوچك جذب بدن مي‌گردد، بنابراين اگر مـعـده از غذا پر باشد، دريچه معده براي هضم غذا بـستـه شـده و عبـور الـكل بـه روده كــوچك كند مي‌گردد.
2)افراد الكلي: افرادي كه به‌طور دائمی از الكل مصرف مي‌كنند، نسـبـت به آن مقاومت پيدا كرده و در واقع بدن‌شان به مصرف الكل عادت مي‌كند.
بـنابـراين بـراي ايـجاد حالت مستي به الكل بيشتري نياز دارند زيرا:
-كبدشان در اثر عادت در طولانی مدت، آنزيم تجزيه كننده بيشتري ترشح مي‌كند.
-فعاليت نورون‌هاي دستگاه عصبي و مغزشان افزايش مي‌يابد.
3)جنـســيت: زنـان آسیب پذیرتر از مردان هستند. علت آن اين اسـت كـه ميـزان چـربـي بــدن زنان بيشتر از بدن مردان مي‌باشد. همچنین بافت عضلانی در زنان كمـتر از مردان اسـت. زناني كه از قرص‌هاي ضد بارداري استفاده مي‌كنند، بيـشتر تحت تاثير الكل هستند بـه عـلت آنـكـه قرص‌هاي ضـد بارداري متابوليسم الكل را كاهش مي‌دهند.
4)چربي بدن: الكل قادر به حل شدن در چربي نیست و هـر اندازه مـيزان چربي بدن بيشتر باشد، فرد بيشتر تحت تاثير قرار مي‌گيرد.
5)اگر الكل همراه با ديگر قرص‌هاي روان‌گردان(اكستازي) مـصرف گـردند، قدرت تاثیر الكل افزايش يافته و مي‌تواند بسيار خطرناك باشد.
6)غلضت الكل: هر چه غلظت الكل بيشتر باشد، جـذب آن بيـشتـر و سـريـع‌تر است.
7-وزن بدن: با افزایش وزن فرد، الکل دیرتر تاثیر می‌گذارد. چرا که این ماده پس از ورود به جريان خون در آب كل بدن حل شده و در واقع توزيع مي‌گردد. بـنـابـراين افراد سنگين وزن‌تر به‌خاطر آب بيشتر در بدن‌شان، ديرتر تـحت تاثير الكل قرار می‌گیرند.
مشکلات گسترش مصرف الکل:
مشکلات جسمی، از دست دادن ارتباط اجتماعی و مشکلات مالی از معضلات مصرف بیش از اندازه الکل است.
اثرات كوتاه مدت الكل بر بدن:
سلول‌هاي عصبي با یکدیگر تداخل كرده و فــعـالـيـت مـحـرك‌های عـصبـي را دچار اختلال می‌کنند. می‌توان گفت که مواد الکلی بیشترین تاثیرشان بر روی دستگاه عصبی فرد است. افزايش ضـربان قـلب، بـي‌خـوابـي،
تـهـوع و اسـتفراغ، سرگيجه، احـساس بـي قـراري، خستـگي، اضطراب، افزایش اعتـماد به‌نفس و شجاعت در فرد از عوارض کوتاه مدت آن است.
اثرات بلند مدت مصرف مواد الکلی:
-تغيير شخصيت
-از دست دادن حافظه
-اختلال در سيستم عصبي
-مشـكـلات مـالي و خـانـوادگـي
-اسهال و سوء تـغـذيـه
-مشكلات پوسـتـــي
-رفتـار خـشونت آمـيــز، اضـطـراب و افسردگي شديد
-آسيب به مخاط بيني، كبد و مغز
-سرطان سيـنه، حنجره، لب و مري
-سقط جنين و نا باروري
-كم خوني
-بي ميلي جنسي
-زخم معده
-فشـار خــون بالا و سكته قلبي
-تورم كبد
-اختلال در سيستم ايمني بدن
-خود كشي
مصرف طولانی مدت و بیش از اندازه الکل، منجر به اختلالات کبدی به3 صورت می‌شود:
1-کبد چرب: کبد چرب، شایع‌ترین اختلال در افزایش مصرف الکل است که منجر به تجمع چربی در سلول‌های کبدی، اطراف عضلات می‌شود.
2-هپاتیت الکلی: نشانه بارز آن آسیب به سلول‌های کبدی است.
3-سیروز کبدی: شایع ترین نوع سیروز است که در آمریکای شمالی و بسیاری از بخش‌های اروپای غربی و آمریکای جنوبی به چشم می‌خورد که باعث از بین
رفتن سلول‌های کبدی شده و در بسیاری از موارد علائم بیماری شروع بی سر و صدایی دارد. دژنراسیون بالونینگ و نکروز نقطه‌ای که اغلب در موارد اوج بیماری ظاهر می‌شوند. پیش زمینه بروز، سیروز کبدی هستند.
مراحل آسیب پذیری مواد الکلی در بدن انسان:
-مرحله نشاط آور: افزايش اعتماد به نفس و شجاعت در فرد
-مـرحله برانگيختگي: فرد دچار خـواب آلـودگی می‌شود. همچنین در درك و بـه‌خـاطـر آوردن موضوعات گذشته با مشکل رو به رو می‌گردد. در این مرحله امکان دارد، اختلالاتی در بینایی، حـس چشايي و شنوايي فرد بروز کند.
-مرحله سرگشتگي: فرد گيج و مـبهوت است، شـايـد نـدانـد كجاست.
سرگيجه به‌صورت متوالی به او حمله میکند. در مواقعی بـيـش از حد احـساساتي، خشن و يـا مـهربان می‌شود.
-مرحله بهت: فرد قادر به حركت نيست، به محـركات محیطی واكنش نشان نمي‌دهد، نشستن و ايستادن برای او بسیار مشکل است.
-مرحله كما: فرد بيهوش است، احساس شديد سرما و تنفسی آهسته دارد، در این حالت فرد در معرض مرگ قرار می‌گیرد.
-مرحله مرگ: فرد در اثر مصرف بیش از حد مواد الکلی و آسیب به بخش‌های مهمی از بدنش با مرگ رو به رو می‌شود.
پیشگیری:
-کاهش میزان مصرف مواد الکلی ویا قطع آن در طول زمان
-اگر به مصرف چنین موادی بدن‌تان عادت کرده است، سعی کنید تا از مواد غذایی مورد علاقه‌تان به‌جای آن استفاده کنید.
فعالیت‌ها:
-در زمانی که از مواد الکلی مصرف کرده‌اید، هرگز رانندگی نکنید.
-از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به داشتن تمرکز بالا دارند، پرهیز کنید.
رژیم غذایی:
رژیم غذایی عادی و متعادل داشته باشید و با دستور پزشک از مکمل‌های حاوی ویتامین استفاده کنید.
درمان:
*درمان این بیماری شامل مراحل کوتاه‌مدت، برای متوقف کردن نوشیدن الکل است.
*ممکن است نیاز به سم‌زدایی وجود داشته باشد. سم‌زدایی عبارت است از مراقبت پزشکی در زمانی که فرد نوشیدن الکل را قطع کرده و در نتیجه آن با مشکلات روحی مواجه شده است.
*در موارد حاد، فرد باید تحت نظر پزشک در یکی از مراکز درمانی بستری شود.
*دوری کردن از عواملی که منجر به تحریک مجدد فرد به مصرف مواد الکلی می‌شود.
*به هر دلیلی که فرد شروع به خوردن مشروبات الکلی کند، بعد از آن که وابستگی روانی به مواد پیدا کرد، ترک کردن برایش دشوار می‌شود. فرد هر اندازه زودتر متوجه شود که الکل زندگی او را به شدت مختل کرده، به همان نسبت آسان‌تر می‌تواند، قبل از وابستگی جسمی بدن به الکل، درصدد چاره باشد.
داروها:
1)دی سولفیرام: با مصرف این دارو، فرد به هنگام نوشیدن الکل، دچار علائم جسمانی ناخوشایندی می‌شود که او را از نوشیدن الکل منع میکند.
2)نالترکسان، این دارو مصرف مواد الکلی را در فرد کاهش میدهد.
3)بنزودیازپین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد روان‌پریشی و داروهای ضدصرع از جمله داروهایی هستند که فرد را در مواقع بحرانی و استرس زا کنترل می‌کنند.
ویتامین درمانی:
مگاويتامين درماني شامل استفاده از مقادير بالای ويتامين‌ها در طول زمان
