سلام:
ليكن پلان يك بيماري التهابي پوست و دهان است كه حدود 1 تا 2 درصد جمعيت را درگير مي كند. براي شناخت اين بيماري بايد توجه داشت كه اين بيماري چه مواردي را شامل نميشود. ليكن پلان يك بيماري عفوني نيست و سرايت آن از شخصي به شخصي ديگر غير ممكن است. همچنين اين بيماري سرطان نيست و به نظر نمي رسد توارث و تغذيه در ايجاد آن نقشي داشته باشند. ليكن پلان يك بيماري التهابي است كه پوست، دهان، يا هر دو را درگير مي كند. در اين بيماري ممكن است پوست ناحيه تناسلي نيز درگير شود. ليكن پلان پوست هر دو جنس را به طور يكسان مبتلا مي كند ولي نوع دهاني آن در خانمها دو برابر مردان ديده مي شود و همچنين در سنين ميانسالي شايعتر است. علت ايجاد اين بيماري هنوز معلوم نيست. در حال حاضر نظريه هاي مختلفي براي توضيح ليكن پلان وجود دارد ولي متخصصين پوست بر اين عقيده اند كه اين بيماري را مي توان در گروه بيماريهاي خود ايمني جاي دارد. اين موضوع به اين معناست كه گلبول هاي سفيد خون به قسمتهاي نرمال و طبيعي پوست غشاهاي مخاطي، مو و ناخن حمله مي كنند.
ليكن پلان پوست بوسيله برجستگي هايي به سطح صاف و رنگ قرمز تيره مشخص ميشود كه مي توانند خارش زيادي داشته باشند. در بعضي از موارد يك هاشور سفيد ديده ميشود كه به آن استرياي ويكهام (Wickham's) گفته ميشود. اين ضايعات در هر جاي بدن ممكن است ديده شوند ولي روي مچ دستها و مچ پاها بيشتر ديده مي شوند. ليكن پلان پوستي معمولا مشكلاتي در فرد ايجاد مي كند كه درمان را ايجاب مينمايد. اگر خارش شديد وجود داشته باشد بايد به رفع آن كمك كرد. خيلي از موارد ليكن پلان در ظرف مدت دو سال بهبود مي يابند و سبب ايجاد لكه هاي قهوه اي رنگ در محل ضايعات مي شوند كه ممكن است به مرور زمان بدون درمان كمرنگ تر شوند. حدود يك پنجم بيماران دچار حمله دوم ليكن پلان ميشوند.
درمان ليكن پلان پوستي: هنوز درمان قطعي براي ليكن پلان وجود ندارد ولي اغلب مي توان خارش بيمار را كنترل كرد و ظاهر ضايعات را بهبود بخشيد. از آنجا كه تظاهرات اين بيماري در افراد مختلف متفاوت است هيچ درماني را نمي توان به عنوان درمان قطعي و كامل در مورد همه بيماران اعمال نمود. درماني كه بصورت شايعتر و رايج تري از آنها استفاده ميشود شامل استفاده از كرمها و پمادهاي كورتيكواستروئيد موضعي يا ساير داروهاي ضد التهاب و آنتي هيستامين هاي خوراكي است. موارد شديدتر بيماري ممكن است نياز به داروهاي قويتري مانند كورتيزون خوراكي يا PUVA درماني داشته باشند. ممكن است ضايعات جديد در محلهاي آسيب ديده پوست ايجاد شوند. بنابراين بيمار بايد از ايجاد صدمات پوستي اجتناب كند.
ليكن پلان دهان: اين مشكل از ليكن پلان بيش از همه در قسمت داخلي گونه ها ديده ميشود ولي مي تواند زبان، لبها و لثه را درگير كند. درمان ليكن پلان دهان مشكلتر است و دوره درگيري در آن طولاني تر از نوع پوستي است. خوشبختانه خيلي از موارد ليكن پلان دهان مشكلات كوچكي ايجاد مي كنند. در حدود يك پنجم افراد دچار ليكن پلان دهاني به نوع پوستي هم مبتلا هستند.
ليكن پلان دهاني به شكل تيپيك بصورت ضايعاتي با خطوط و نقاط سفيد بروز ميكند كه معمولا براي بيمار مشكل ساز نيستند. معمولا دندانپزشكان در طول معاينه دهان به طور تصادفي متوجه اين ضايعات مي شوند. اشكال شديدتر ليكن پلان دهاني مي تواند سبب ايجاد زخم هاي دردناكي در دهان شود كه ممكن است شبيه ضايعات قارچي يا عفونت باشد. بيوپسي ناحيه درگير ممكن است براي تائيد تشخيص لازم باشد.
درمان ليكن پلان دهاني: هيچ درماني قطعي براي ليكن پلان دهاني در دست نيست هرچند درمانهاي زيادي وجود دارند كه مي توانند درد و زخم را از بين ببرند. در صورتي كه بيماري هيچ درد يا سوزشي ايجاد نكند ممكن است نيازي به درمان نباشد. اشكال شديدتر ليكن پلان را كه با درد، سوزش، قرمزي، تاول و زخم همراهند مي توان با طيف وسيعي از داروها بصورت هم موضعي و هم خوراكي درمان كرد. مانند هر بيماري ديگر داخل دهان، ليكن پلان مي تواند سبب كاهش بهداشت و سلامتي دندان و ايجاد بيماريهاي لثه شود. مراقبتهاي بهداشتي روزانه دقيق در اين موارد اهميت دارد. بيماران در معرض خطر: در بيماران مبتلا به ليكن پلان دهاني ممكن است خطر سرطان دهان كمي بيشتر باشد. بهمين علت قطع مصرف الكل و محصولات تنباكو و توتون كه خود سبب افزايش خطر ابتلا به سرطان هاي دهان ميشوند عاقلانه است و بيمار بايد هر ماه تا 12 ماه به متخصص پوست مراجعه نمايد. غذا: غذاهاي تند و ادويه دار، مركبات، محصولات گوجه فرنگي، نوشدنيهاي محتوي كافئين مثل قهوه، كولا و غذاهاي ترد مثل تست و چيپس مي توانند سبب تشديد ليكن پلان دهاني بخصوص در صورت وجود زخمهاي باز در دهان شوند.
