*مراقبت از جسم و مقابله با بيماري ها :
بيماري هايي وجود دارند كه در صورت ابتلا به آن ها در دوران بارداري، خطراتي را متوجه جنين يا نوزاد خود پس از تولد مي كنيد كه اكثر آن ها البته در صورت زنده ماندن جنين، غير قابل جبران هستند. در زير به چند نمونه از آن ها اشاره مي كنيم :
* سرخجه :
سرخجه يک بيماري ويروسي مي باشد كه با برجستگي هاي قرمز که ممکن است در پشت گوش يا گردن ايجاد شود، مشخص مي گردد. اگر در دوران بارداري به آن مبتلا شويد عوارض خطرناکي جنين شما را درگير مي کند. در حدود 7 روز قبل از ظهور جوش هاي قرمز تا 7روز بعد از آن امکان سرايت بيماري از فرد مبتلا به شما وجود دارد. اين بيماري در اواخر زمستان و اوايل بهار شايع تر است. شايسته تر بود که قبل از ازدواج و يا حداقل، سه ماه قبل از اقدام به بارداري،خود را در مقابل اين بيماري واکسينه مي كرديد ولي اكنون که اين کار را انجام نداده ايد، در دوران بارداري بايد خيلي مراقب باشيد تا به افراد مبتلا نزديک نشويد. چون اگرخانم باردار در سه ماه اول بارداري خود مبتلا شود، ممکن است جنينش سقط شود، و اگر هم زنده بماند و نوزاد به دنيا بيايد عوارضي چون کوري، کري و ناراحتي هاي قلبي او را درگير مي کند.
* ليستريا :
در دوران بارداري خيلي مراقب باشيد و هر غذايي را نخوريد. ميکروبي بنام "ليستريا" در خاک و مدفوع حيوانات وجود دارد که اگر مادر باردار به آن مبتلا شود تنها علائمي مثل سرماخوردگي خواهد داشت ولي اگر از راه جفت به جنين انتقال يابد، ممکن است عوارض خطرناکي در او ايجاد کند. اين ميکروب در ترکيباتي مثل شير پاستوريزه نشده، سبزيجات شسته نشده و گوشت خام نيز يافت مي شود. بنابراين با کوچکترين بي دقتي در تغذيه خود ممکن است به دردسر بيفتيد. بنابراين گوشت را در يخچال يا فريزر نگهداري كنيد و قبل از استفاده كاملا بپزيد. ليستريا در دماي70 درجه به بالا کاملا از بين مي رود. بنابراين با پختن مواد غذايي به طور کامل، آن غذا كاملا سالم است. حتما از خوردن گوشت هاي کبابي بخصوص در صورتي که به صورت سطحي کباب شده اجتناب کنيد.
* سالمونلا :
ميکروب خطرناک ديگري که هم براي مادر و هم براي جنين مي تواند مشکل ساز باشد "سالمونلا" است كه ابتلا به آن ممکن است باعث سقط جنين، زايمان زودرس و يا مرگ داخل رحمي جنين شود. در ضمن احتمال دارد عوارضي براي کودک از جمله مننژيت در هنگام زايمان ايجاد کند. سالمونلا نه تنها در گوشت خام و سبزيجات آلوده بلکه در تخم مرغ هم وجود دارد؛ بنابراين توصيه مي کنيم مصرف تخم مرغ خام و غذاهايي را که در آنها تخم مرغ خام بکار رفته كلا کنار گذاشته و تخم مرغ را به صورت كاملا پخته مصرف نماييد. در ضمن مواد غذايي را در ظروف پلاستيکي و يا چوبي نگهداري نكنيد چون جنس اين ظروف به گونه اي است که ميکروب ها به راحتي در آن تجمع مي يابند. بهتر است براي نگهداري غذا از ظروف چيني يا استيل استفاده کنيد.
* توكسوپلاسما :
برخلاف تصور اکثر مردم، نگهداري از حيوانات خانگي کار آساني نيست و رعايت بهداشت فردي و مراقبت از سلامتي حيوان بسيار مهم است. کساني که در خانه حيوان نگه مي دارند، بايد بعد از تماس با حيوانات و يا شستن ظروف غذا و تميز کردن فضولات آن، دستان خود را ضد عفوني کنند. به خصوص اگر گربه خانگي دارند. مدفوع گربه انگلي دارد که براي افراد عادي تنها عوارضي در حد يک آنفلوانزاي خفيف ايجاد مي کند و زماني خطرناک مي شود که خانمي در دوران بارداري به ويژه در سه ماه اول حاملگي به آن مبتلا شود. در اين حالت ممکن است جنين سقط شود و اگر زنده بماند، به عوارض شديد مغزي و چشمي مانند کوري دچار شود. در اين دوران بايد بيشتر مراقب خودتان باشيد. بعد از تماس با گل و گياه دستانتان را بشوييد و سعي کنيد هيچ نوع تماسي با حيوانات خانگي نداشته باشيد و حتي در موارد به ظاهر کم اهميت بهداشت و پاکيزگي را رعايت کنيد.
سلامت روان :
استرس و فشار هاي رواني اثرات مخربي بر روح و روان افراد مي گذارند. گاهي اين اثرات جسم را هم درگير مي کند. در دوران بارداري آسيب هاي ناشي از اين فشارهاي روحي به مراتب شديدتر و جبران ناپذيرتر است. بنابراين در اين دوران بايد تا آن جا كه مي توانيد از هيجان و استرس هاي روحي دوري کنيد. استرس و درگيري هاي روحي به وجود آمده (حتي 6 ماه) قبل از باردار شدن نيز احتمال زايمان زودرس را بالا مي برد. زايمان زودرس ميتواند هم براي مادر و هم براي جنين، هر دو مشکل آفرين باشد. متاسفانه از هر 50 زن باردار يک نفر به علت اضطراب دچار اختلال در تغذيه در دوران بارداري مي شود و همين باعث ميشود علاوه بر مشکلات جسمي که براي خودش پيش مي آيد، کودک کم وزني به دنيا آورد.
اين عوارض به همين جا ختم نمي شود؛ کودکان مادراني که دچار استرس و فشار هاي رواني در دوران حاملگي هستند در آينده نا آرام، مهاجم، مضطرب، ترسو، بيش فعال، کم توجه و داراي مشکلات رواني مي باشند. ثابت شده است که حتي تغيير احساسات مادر بر نوع ضربان قلب جنين موثر است. در هنگام استرس ترکيبات خاصي از مغز مادر ترشح مي شود که به طور مستقيم بر مغز در حال تکامل جنين اثر ميگذارد. اگراسترس در اوايل بارداري ايجاد شود، اين آسيب ها به مراتب شديدتر است.
جالب است بدانيد استرس باعث مي شود احتمال دختر شدن فرزندتان افزايش يابد؛ مادران پر استرس نسبت به مادراني که اين دوران را با آرامش سپري مي کنند با درصد بيشتري صاحب فرزند دختر مي شوند.
در دوران بارداري، نقش شوهر به عنوان تکيه گاهي براي بانوي باردار خيلي مهم است. خصوصا اينکه خانم حامله در زمان حاملگي بسيار حساس و زودرنج مي شود. زناني که همسرانشان در بارداري با آنها مدارا نمي کنند، شرايط روحي آنها را در نظر نمي گيرند و يا حتي با خشونت و بد خلقي با آنها برخورد مي کنند تجربه خوبي دراين دوران نخواهند داشت و کودکي همراه با مشکلات فراوان به دنيا مي آورند. بنابراين شوهران نقش مهمي درکاهش استرس همسر باردار خود دارند. توجه داشته باشيد كه ما از يک استرس طولاني مدت، جدي و شديد در اين دوران صحبت مي کنيم وگرنه کمي استرس جزئي از زندگي طبيعي و روزمره ماست و جاي هيچ نگراني وجود ندارد، چون بدن به خوبي از پس آن بر مي آيد
گاهي استرس شما به خاطر اين است که نگران هستيد كه آيا اين دوران به خوبي سپري خواهد شد و آيا زايمان راحتي خواهيد داشت. بسياري از خانم ها به خاطر درد زايمان و داستان هاي راست و دروغي که در اين مورد از ديگران مي شنوند مضطرب مي شوند و يا ترس از مراحل و درد هاي زايمان آنها را دلواپس مي کند. در اين مواقع به حرف هرکسي استناد نکنيد و سعي کنيد خودتان با مطالعه، مشورت باپزشک و يا شرکت در کلاسهايي که اطلاعات ارزشمندي درباره دوران بارداري، زايمان، سلامت کودک و چگونگي برخورد با فشارها و استرس هاي روحي در اختيارتان مي گذارد بر اين نگراني ها غلبه کنيد. در آن زمان متوجه مي شويد اكثر اين بزرگنمايي ها که در ارتباط با زايمان مي شنويد کاملا بي اساس مي باشد و يا حداقل در ابراز آنها غلو شده است.
راهكار ديگري که به شما کمک مي کند استرس خود را کاهش دهيد انجام ورزش هاي ملايم، تمرين هاي آرامش و تنفس عميق مي باشد که هم از نظر روحي براي شما مفيد است و هم زايمانتان را آسانتر مي کند. در هر حال شما بايد در هر شرايطي خوش بين و مثبت انديش باشيد. اگر فکر و ذکرتان حول مسائل منفي بگردد قطعا آرامش شما به هم مي ريزد. پس اميد را از خودتان جدا نکنيد و با افکار مثبت استرس خود را کنترل نماييد. اگر خوب نخوابيد و يا تغذيه مناسبي نداشته باشيد در برابر استرس هاي روحي آسيب پذيرتر مي شويد. بنابراين براي خواب و تغذيه خود زير نظر پزشکتان برنامه مناسبي بريزيد و به آن عمل کنيد. در ضمن سعي کنيد از مواد غذايي محرک، کمتر استفاده نماييد.
بهتر است بدانيد موسيقي ملايم در دوران بارداري بسياري از نگراني ها، افسردگي ها و استرس هاي شما را بر طرف ميکند و تاثير زيادي در آرامش شما و حتي جنينتان دارد. اگر بعد از به کارگيري تمامي اين راهکارها تاثير چنداني در خود احساس نکرديد به مشاور يا روانپزشک مراجعه کنيد و مشکل خود را در ميان بگذاريد.
افسردگي مي تواند خفيف، متوسط يا پيشرفته باشد. و مشکل از آنجا شروع مي شود که اغلب افراد در مراحل اوليه آن را جدي نمي گيرند و با سهل انگاري باعث مي شوند افسردگيشان پيشرفت کند. بسياري از اين افراد علت افسردگي خود را با علائم معمولي مثل خستگي ناشي از کار روزانه اشتباه مي گيرند.
افسردگي در دوران بارداري و پس از زايمان يکي از عوارض شايع در ميان زنان حامله است که متاسفانه اکثر اوقات يا تشخيص داده نمي شود و يا آنقدر دير به آن توجه مي شود که درمان آن سخت و حتي غير ممکن مي شود. افسردگي در دوران بارداري احتمال دارد از همان اوايل بارداري شروع شود. اميدواريم هرگز دچار اين مشکل نشويد ولي اگر علائمي هر چند کم اهميت به سراغتان آمد حتما آن را جدي بگيريد.
