اختلال حواس، کاهش حس شنوایی، و بینایی از جمله دلایل انزوای اجتماعی در سالمندان است. چرا که اغلب سالمندان به این عوامل حس خوبی نداشته و بیشتر آنها ترجیح می دهند در صورت بروز این عوارض در جمع حضور نیابند. افراد در سنین سالمندی به علت کاهش قوای جسمی، بازنشستگی و دور شدن از موقعیت شغلی گذشته خود و همچنین از دست دادن دوستان، همسالان و نزدیکان خود هر روز بیش از پیش احساس تنهایی می کنند. و در این هنگام برخی از سالمندان به مرور از زندگی اجتماعی فاصله گرفته و به سمت افسردگی پیش می روند. مسائل و مشکلات روانی یکی از معضلاتی است که می تواند منجر به بیماری های روان تنی در سالمند شده و شیوه زندگی سالمند و شاخص هایی که می تواند بر سلامت او تاثیر گذار باشد، تاثیر منفی بگذارد و سبب شود انواع بیماری های مضمن راحت تر ایجاد شود.
پیری و سالمندی یکسری مشکلات و یک سری مسائل را ممکن است به دنبال داشته باشد و توی کل سیستم بدن تاثیر قابل توجهی می گذارد. از جمله روی استخوان ها، مغز و ذهن افراد. این مسئله در مورد حواس پنج گانه هم اتفاق می افتد، در مورد افرادی که پا به سن می گذارند، ما شاهد کاهش یکسری توانمندی ها در حوزه حواس پنج گانه هستیم. ممکن است یک سری مشکلات بینایی پیدا کنند، ابتلا به بیماری هایی مثل آب مروارید، پیرچشمی، آب سیاه، آسیب به مولکول های چشم، این ها همه مواردی هست که برای افراد در حفظ بینایی ممکن است اتفاق بیافتد، در مورد حس شنوایی هم همین طور . ما ممکن است در افراد مسن شاهد پیرگوشی و زنگ زدن در گوش را شاهد باشیم که هر کدام از این ها می تواند تبعاتی را به لحاظ جسمی و به لحاظ روانی برای افراد به دنبال داشته باشد. همین طور کاهش حس چشایی و حس بویایی از دیگر مواردی است که اتفاق می افتد برای افراد. همین طور حس لامسه آنها تحت تاثیر قرار می گیرد. اما اگر بخواهیم عوارضی که این حواس ایجاد می کند اشاره داشته باشیم، کاهش توانمندی افراد در حس بینایی و شنوایی به دلیل اینکه ارتباطات افراد را تحت الشعاع قرار می دهد و کمتر فرد مقابل درک می کند شرایط فرد را به دلیل اینکه حس شنوایی اش آسیب دیده است و یا پروسه درمان ممکن است مسئله ساز باشد برای این افراد. و فرد مقابل اطرافیان درک لازم را نداشته باشند، بالاخره ارتباطات اجتماعی شان را مخدوش می کند. در مورد حس بویایی و حس چشایی، سوای اینکه احساس لذت بخش را فرد مثل سابق ندارد در مورد غذا مصرف کردن، میل و رغبتش را به تغذیه از دست می دهد، مسئله دیگری که اتفاق می افتد از خیلی از خطرات افراد ممکن است مطلع نشوند. کسی که حس بویایی اش آسیب دیده ممکن است خیلی از رایحه ها را احساس نکند. مثلاً نشت گاز را متوجه نشود. پس می تواند تبعاتی به این شکل را هم برای فرد به دنبال داشته باشد. یا افراد مسنی که حس لامسه شا دچار آسیب شده است و کاهش حس لامسه دارند ممکن است که زخم بستر را متوجه نشوند. گرما زدگی یا کاهش دما را کمتر متوجه بشوند. پس این مسائل را می تواند برایشان به دنبال داشته باشد. و زمینه ساز این مسائل برایشان بشود. حالا سئوال اینجاست که چرا تضعیف حواس و تضعیف نیروی جسمانی چرا منجر به انزوا طلبی سالمندان می شود.
فرد چون کارایی و توانمندی سابق را ندارد، مثلاً به لحاظ شنیداری متوجه حرف طرف مقابل نمی شود و بعضا ممکن است مورد غفلت اطرافیان واقع شود چون خیلی از مواقع متوجه افت شنوایی فرد مقابل نمی شوند خیلی از مواقع ممکن است افت شنوایی بسیار زیادی را فرد سالمند متحمل بشود و اطرافیان به دلیل اینکه درگیر کارهای روزمره هستند ، از این موضوع غافل باشند و فرد ارتباط اش کمرنگ تر بشود. یا ترس از این داشته باشد که اطرافیان متوجه این نقطه ضعف آن فرد بشوند. حالا به لحاظ بینایی نیاز داشته باشد که فرد مقابل کمک بکند برای اینکه در کارهای روزمره بخواهد متکی بشود از این ترس و واهمه وجود داشته باشد. به خاطر همین منزوی می شود. و این مسئله انزوا طلبی می تواند تدریجا مبدل بشود به افسردگی. می دانید چون خیلی از مواقع درک شرایط افراد سالمند برای افراد جوان خیلی دشوار می شود به دلیل اینکه درگیر کارهای روزمره هستند. و همه این مسائل دست به دست هم می دهند و فرد را منزوی تر و گوشه گیر تر می کنند.
متاسفانه نحوه برخورد با سالمندان یک مقدار مورد غفلت واقع شده است . مطلبی که دوستان باید توجه داشته باشند، اگر در منزل افراد سالمند وجود دارد، اگر از افت شنوایی برخوردار شدند، همچین اتفاقی حادث شده، اولا بایستی درمان های جسمی به بهترین شکل ممکن صورت بگیرد، هم در مورد بینایی و هم در مورد شنوایی. اگر لازم هست از سمعک استفاده بشود، تجهیزات توانبخشی به بهترین شکل ممکن باید تامین بشود. مطلب دیگری که باید اتفاق بیافتد، مثلاً اگر فرد افت شنوایی پیدا کرده است به جای اینکه داد بزنیم وبا صدای بلند با اون فرد صحبت کنیم می توانیم به آن گوشی که آسیب کمتری وارد شده یا شنوایی بهتری دارد خودمان را نزدیک کنیم، با آرامی و آرامش صحبت کنیم. در واقع نقطه ضعف آن فرد را خیلی مشهود نکنیم. خیلی بارز نکنیم و به این طریق می توانیم به فرد کمک کنیم. رفتار همدلی خودمان، رفتار همدلانه خودمان را با فرد مقابل بالا ببریم. این احساس همدلی خیلی مهم است. این که من خودم را بگذارم به جای پدرم، مادرم و اینکه ببینم چه انتظاری از من دارد. چه نیازهایی را دارد خیلی حائز اهمیت است. با احترام برخورد کردن از دیگر مواردی هست که باید مد نظر قرار بگیرد. در مورد افرادی که حواس بینایی و شنوایی شان آسیب دیده، ارتباط غیر کلامی را تقویت کنیم. می توانیم دستمان را به دستشان بدهیم، دستشان را لمس کنیم. در نهایت مهر دستشان را فشار بدهیم. و سعی کنیم محبتمان را از ارتباطات غیر کلامی خودمان بهشان منتقل کنیم. این ها می شود خیلی راهگشا و کمک کننده باشد برای افراد سالمند. رسیدگی به وضعیت ظاهری افراد سالمند، شاید خودشان به دلیل آن کهولت سن به این موضوع دقت نداشته باشند. این موضع باعث می شود که اگر آراستگی لازم را نداشته باشند بیشتر میل و رغبت داشته باشند در جمع حضور پیدا کنند از تجربیات آن ها استفاده کنیم و احترام لازم را به سلیقه و تجربیات آنها بگذاریم. مشارکتشان بدهیم در فعالیت هایی که در خانواده و فعالیت های اجتماعی که برایشان مقدور است. این ها می تواند خیلی راهگشا باشد برای افراد سالمند برای اینکه از آن منزوی بودن خودشان، از آن خموشی خودشان خارج بشوند، و ان شاء الله این برهه از زندگی را هم به بهترین شکل ممکن پشت سر بگذارند.
