کلیه ها در حالت طبیعی در زیر دنده ها در پهلوها در اطراف ستون فقرات قرار دارند (شکل 1)، ولی ممکن است یک یا هر دو کلیه محل غیر طبیعی داشته و در اصطلاح در یک محل نابجایی قرار گیرند. در حین تکامل جنین، کلیه ها ابتدا در داخل لگن قرار دارند. با افزایش سن جنین کلیه ها رفته رفته از داخل لگن بالا رفته و در هنگام تولد در محل طبیعی در زیر دنده ها قرار می گیرند. اگر به هر دلیلی صعود کلیه اتفاق نیفتد، کلیه در داخل لگن باقی مانده و سبب ایجاد کلیه لگنی خواهد شد (شکل 2 و 3). از هر 2200 نفر یک نفر دارای کلیه لگنی است. وقتی کلیه پایین تر قرار می گیرد، حالب آن پیچ خورده و سبب انسداد حالب می شود، و انسداد عامل ایجاد عفونت ادراری، سنگ ادراری و در نهایت از بین رفتن کلیه می شود. کلیه لگنی ممکن است یکطرفه و یا دو طرفه باشد. ممکن است در داخل لگن کلیه یک طرف به طرف مقابل رفته و به آن بچسبد (شکل 2). این کلیه ها اگر نیاز به جراحی داشته باشند، خیلی مشکل تر از کلیه های معمولی خواهد بود. چون آنها دارای عروق غیر معمول بوده و طرز قرار گیری حالب نیز غیر طبیعی می شود.
کلیه های لگنی دارای سه خصوصیت هستند:
• بافت فیبری زیاد دارند بنابراین میزان کارآیی آنها کمتر از کلیه های طبیعی است
• حالب آنها کوتاهتر است
• کوچکتر از کلیه های با محل طبیعی هستند
علائم کلیه لگنی
کلیه لگنی معمولا بخودی خود علامت ایجاد نمی کند، بلکه چون مستعد عوارض است، عوارض آن سبب علائم می شوند، مثل عفونت ادراری، تب و لرز، درد شکم و پشت. چون محل قرارگیری این کلیه ها غیر طبیعی است، بنابراین علائم عوارض آن نیز غیر طبیعی خواهند بود، مثل سنگ حالب و سنگ کلیه. باید حداکثر تلاش را کرد که این کلیه ها دچار عوارضی مثل سنگ کلیه نشوند، چون جراحی مشکل است. معمولا کلیه های لگنی اگر دچار بیماری شوند، سبب درد مزمن و حاد شکمی می شوند. چون کلیه لگنی یک بیماری مادرزادی است، گاهی همراه با اختلال در سیستم عصبی و قلب و عروق نیز می باشد.
یکی از عوارض همراه با کلیه لگنی در خانمها تکامل ناقص و یا عدم تکامل رحم، لوله های رحمی و قسمتی از واژن است. معمولا این خانمها دارای تخمدانهای کوچک، فقدان رحم و واژن کوتاه می باشند. این خانمها در سن بلوغ دچار پریودهای نامنظم و ناباروری می شوند. اگر سیستم تولید مثل خانمها طبیعی باشد و حامله شوند، رحم حامله با بزرگ شدن، کلیه لگنی را تحت فشار قرار خواهد داد. بنابراین اینگونه خانمها باید مشکل خود را با پزشک معالج درمیان بگذارند. در مردان نیز سیستم تولید مثل می تواند غیر طبیعی باشد، که شایعترین آنها عدم نزول بیضه ها است.
نگرانی اصلی با این کلیه ها این است که هنگام بزرگ شدن بچه در حین ورزشهایی که همراه با آسیب هستند خطر ضربه به کلیه های لگنی وجود دارد.
درمان
خود کلیه لگنی معمولا نیازی به درمان ندارد. گاهی لازم می شود که کلیه لگنی با جراحی درآورده شود، ولی عوارض ناشی از کلیه لگنی نیازمند درمانهای مناسب از جمله جراحی هستند که می تواند بسیار مشکل باشد
