تعریف نوروپاتي ديابتي:
احساس ضعف در ماهيچهها و عدم كاركرد صحیح اعصاب، نوروپاتی نام دارد. در این بيماري، افزايش ضخامت جدارههاي مويرگي كه وظیفه خونرساني اعصاب را برعهده دارند، سبب ایسکمی اعصاب میگردند که اين حالت با کاهش مادهای بهنام میلین، منجر به بروز نوروپاتی میشود. اعصاب، ساختمانهاي بلند و باريكي هستند كه حاوي صدها تا هزاران رشته نازك بوده و همه بخشهای بدن را به مغز مرتبط ميکنند. اين اعصاب پيامهاي حسي را از اندامها به طرف مغز ميبرند و پيامهاي حركتي را از مغز به اندامهاي گوناگون ميرسانند. نوروپاتي ديابتی به 3 دسته از اعصاب فرد، آسیب وارد میکند و از عوارض شايع در سرطان است.
1)اعصاب حسي:
در نوروپاتي حسي، عدم وجود ماده ميلين پوشاننده اعصاب، موجب مرگ عصب يا آسيب به آن ميشود و به اين صورت که فرد مبتلا در مقابل محرکات محیطی واکنش نشان نمیدهد. بیمار در اندام تحتاني بدن خود احساس سوزش و گزگز ميكند البته در شب، این حالت تشدید میشود.
2)اعصاب حركتي:
با فقدان و یا آسيب ديدن اعصاب حركتي بهتدریج عضلات كف پا، دچار ضعف ميگردند و شكل اندام تحتاني از حالت طبیعی خود خارج میشود که در نهایت افزایش وجود قوس در کف پا را به همراه دارد. در این وضعیت انگشتان و كف پا با آسیبهای فشاری رو به رو میگردند.
3)اعصاب اتونوم یا خودكار:
در این نوع از دیابت، آسيب اعصاب اتونوم یا خودكار بهخصوص، اعصاب سمپاتيك كه تنگ كننده عروق محيطي اندام تحتاني هستند، موجب عدم كنترل جريان خون و برداشت مواد معدني استخوانها ميشوند. در نتیجه منجر به كاهش حجم استخوانهاي تشكيل دهنده پا و مچ و استئوپني میگردند. استخوانهای پا و مچ انسان بسیار آسیب پذیر هستند به و با ضربات شدید حالت طبیعی خود را از دست میدهند. از طرف ديگر آسيب اعصاب خودكار كه عصب دهي غدد عروق را بر عهده دارند، سبب از دست رفتن توانايي تعريق در اندامها ميشوند. اين حالت، خشكي شديد در پوست اندام تحتاني، ایجاد تشكيل پينه و به دنبال آن ترك خوردگي را به همراه دارد. این ترکها از عوامل مهم در بوجود آمدن زخم محسوب میشوند. آسیب اعصاب یکی از عوارض شایع بیماری است که در اثر هیپرگلیسمی(بالا بودن قند خون) ایجاد میشود.
تعریف دیابت:
ديابت يك بيماري مزمن است كه وقتي پانكراس(لوزالمعده) انسولين توليد نميكند يا زمانی كه بدن نميتواند از انسولين توليد شده استفاده كند اتفاق ميافتد. توقف توليد انسولين يااستفاده نكردن از آن، هر دو سبب افزايش گلوكز درخون ميشوند. ديابت 2 نوع اصلي دارد:
1)افرادي كه ديابت نوع اول دارند. يعني بدنشان مقدار كمي انسولين توليد ميكند که لازم است براي ادامه زندگي انسولين تزريق كنند. اين نوع ديابت بيشتر در كودكان و نوجوانان شیوع بیشتری دارد.
علائم ديابت نوع اول:
-تشنگي بيش ازحد
-گرسنگي دايمي
-تكررادرار
-كاهش وزن ناگهاني
-خستگي مفرط
-تاري ديد
2)نوع دوم ديابت افرادي هستند كه نميتوانند از انسولين استفاده كنند.آنها ميتوانند بيماريشان را تنها با تغيير شیوه زندگي كنترل كنند. این دسته از بیماران معمولاً بيشتر به داروهاي خوراكي نيازدارند تا به انسولين. دیابت نوع دوم از شیوع بیشتری برخوردار است.
علائم:
3)اكثر افراد مبتلا به اين نوع ديابت علائمي ندارند و بعد ازچند سال به واسطه بيماري ديگري متوجه آن ميشوند.
4)نوع سوم ديابت در برخی از موارد بارداری به چشم میخورد. اما بهطور معمول در بعد از بارداری درمان ميشود.
بيماري هاي قلبي و عروقي بيشترين مورد مرگ ومير در افراد ديابتي است. دربيشتركشورهاي توسعه يافته درحال حاضر، ديابت علت بيشترين موارد نارسايي كليه و درمان از طریق دياليز یا پيوندكليه است. این نوع از ديابت درمردها و زنها همراه با افزايش وزن شدت مییابد.
کنترل HTN در بیماران دیابتی:
-اگر بیمار دیابتی مبتلا به HTN شود:
1)اگر DM I داشته باشد، ACEI ارجحتر است.
2)اگر DM II داشته باشد، ARB ارجحتر است.
ديابت شايعترين علت نارسايي کليه، نابينايي و قطع اندام تحتاني را به خود اختصاص ميدهد؛ همچنين خطر بروز سکته مغزي در افراد دیابتی بسیار شایع است.
چگونگی بروز نوروپاتی:
حدود60 % بیماران ديابتی به نوروپاتي مبتلا میشوند که اغلب بدون علامت است. این بیماری معمولاً در افراد سيگاري بالاي40 سال و كساني كه قند خون خود را کنترل نمیکنند، ظاهر میشود. فشار خون بالا نیز ممكن است سبب فقدان رگهاي خوني كه اكسيژن و مواد غذايي را به اعصاب منتقل ميكنند، شود. همچنين قندخون بالا روي بعضي فعاليتهاي شيميايي اعصاب تاثیرگذار است.
انواع نوروپاتی:
1)نوروپاتی دیابتیک
2)نوروپاتی غیر ارادی
3)پلی نوروپاتیک
4)مونو نوروپاتیک
5)نوروپاتی خارجی
تعریف نوروپاتی خارجی: از جمله شایع ترین انواع این بیـمـاری، نـوروپاتی خارجی اسـت کـه بر روی رشتـههـای عصبی خـارجی تـاثیر مـیگذارد. ایـن اختـلال هم بر روی اعـصـاب حسی و هم بر روی اعصاب حرکتی که رابط میـان مغز، ستون مهره ها و سـایر قسـمت های بـدن هستند، تـاثیرگذار است.
6)نوروپاتی حسی- حرکتی:
علائم:
-بيحسي و كرختي يا عدم احساس درد و حرارت
-درد شديد و گرفتگي در اندامها
-حساسيت بيش از حد به لمس
-از بين رفتن تعادل بدن
7)نوروپاتي كانوني:
اين نوع نوروپاتي معمولاً بهصورت ناگهاني بروز ميكند و روي اعصاب خاصي اثر ميگذارد.
علائم:
1)درد رانها
2)درد شديد در ناحيه لگن
3)درد قفسه سينه، معده يا پهلوها
4)ناتواني در ديدن اشياء
5)دوبيني
6)بيحسي يك طرفه صورت
7)مشكلات شنوايي
8)نوروپاتي خودكار يا اتونوم:
علائم:
1)مشکل در كاركرد مثانه مانند: عدم تخليه كامل مثانه و تكرر ادرار
2)كاهش توان جنسي
3)اختلال در تخليه معده
4)مشكلات گوارشي مانند احساس سنگینی معده
5)اختلال در بلع غذا
6)اسهال يا يبوست
7)كاهش وزن
8)کاهش شديد فشار خون، زماني كه فرد از حالت نشسته به وضعيت ايستاده بر ميگردد.
9)تعريق
9)نوروپاتی معجونی:
دردهای نوروپاتی معجونی از دردهای مزمنی هستند که به دنبال آسیب بافتی ایجاد میشود. در دردهای نوروپاتی، رشتههای عصبی ممکن است خسارت دیده یا نا کارآمد شوند. این رشتههای عصبی علائم غیر صحیحی را به بخشهای دیگر درد انتقال میدهند. تاثیر شدید صدمه به رشته عصبی شامل: تغییر در کارکرد عصب، در محل صدمه و در محیط پیرامون صدمه است.
10)نوروپاتیک سندرم پای خیال:
این در زمانی رخ میدهد که یک بازو یا پا در اثر بیماری یا صدمه از بدن جدا شده باشد ولی مغز هنوز پیامهای درد را از اعصابی که منشا انتقال پیام از محل قطع شده است دریافت میکند.
11)نوروپاتی محیطی:
بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی ممکن است شرایطی مانند خارش، بیحسی، ضعف و دردهای شدید را تجربه کنند. نوروپاتی محیطی اختلال در اعصابی است که از مغز و نخاع ناشی میشوند. دیابت و نورالژی پس از هرپس، شایعترین دلایل ایجاد نوروپاتی محیطی هستند. در چنین شرایطی نوروپاتی محیطی به عنوان ایدیوپاتیک(بدون علت) شناخته خواهد شد.