چون مبانی و پایه و اساس طب ما بر اساس همین مزاج است. اصلا به طب سنتی ما بعضی از حکمای ما توی کتاب هایشان می گویند طب مزاجی. یعنی همان در واقع داستان سرد و گرم و خشک و تر. یعنی این قاعده کلی است. یعنی اگر ما این اصل را ، این فرض را اگر ما بدانیم، قطعاً متناسب با این. همان مثالی که من اول زدم ، گفتم مزاج منطقه شمال سرد است. بنابراین خوردن غذاهای سرد برای شمالی ها مشکل است وقتی این را بدانیم آنوقت می آییم یک چیز گرم چاشنی اش می کنیم.
کلا ما داستان 4 تا کیفیت داریم، گرم، سرد، خشک و تر. برای اینکه این کاملا روشن بشود برای بازدیدکنندگان سایت. من اینجوری بگویم خدمت شما که با همین کیفیت گرمی و سردی کسی که احداث گرمی می کند، یعنی گرم است دیگر. پوست بدنش گرم است. حالا پارامترهای دیگر را هم می گویم ولی توی ده دقیقه نمی شود. ولی الان کلیتش را می گویم، رسالتم را انجام بدهم. کلا اینجوری می گوییم که هر کجا صحبت از حرارت است ، حرکت است، تندی است، فعالیت است، پر تحرکی و پر جنب و جوشی است، یعنی یک کسی که یک جا بند نمی شود، هر چیزی که سرعت و کثرت و قوت است یعنی حرارت. پس اگر کسی می خواهد ببیند که مزاج اش گرم است یا سرد یا این فاکتور گرما در بدنش هست یا خیر، هر کجا سرعت و قوت و کثرت است این می شود حرارت. حالا طیف است دیگر می تواند از یک طیف پایین پایین باشد تا یک فردی که می شود بیش فعال مثلاً. درست در نقطه مقابلش، هر کجا صحبت از کندی است، آرامش است، خیلی با آرامی و کند و آرام و با طمأنینه و صحبت کردنش هم خیلی با ملایمت و هم تن صداش پایین است هم فاصله ی بین کلماتش خیلی زیاد است، اصطلاحا کثرت کلام ندارد، بر عکس گرم ها. گرم ها وقتی می افتند روی دور حرف زدن دیگر جلویشان را نمی شود گرفت! پشت سر هم حرف می زنند. چون کثرت کلام دارند، سرعت کلام دارند. این ها همان حرارت است. درست در در نقطه مقابلش کسی که آرامش و طمأنینه دارد.. ضمن اینکه سرمای بدن ، یعنی اصلا بدنش هم سرد است ، یا به عبارت دیگر نسبت به سرما خیلی حساس است، این ها پایه شان می شود خیلی کیفیت سرما درشان وجود دارد. سرد هستند. البته کلا ما 9 تا مزاج داریم که این ها را سر فرصت می گوییم. ولی الان این چهار تا کیفیت را دارم توضیح می دهم که هر کس بداند در کدام طیف بیشتر قرار می گیرد.
می ماند خشکی و تری. برای اینکه این بخش هم در ذهن ما جای بگیرد، هر کجا صحبت از خشکی هست یعنی لاغری. توی فرهنگ ما هم هست دیگر ، معمولا وقتی می خواهند بگوید فلانی خیلی لاغر است می گویند کأنهو چوب خشک است! یعنی لاغری با خشکی است. پس آدمهایی که لاغرند قطعاً خشک اند. مزاج پایه شان خشک است. آدم هایی که چاق اند، آن طرف طیف. پس این ها چیند؟ رطوبت دارند. چاقی یعنی رطوبت. پس من الان چهار تا را گفتم. به عبارتی . اگر بخواهم عرضم را اینجا جمع کنم...
. حالاترکیب این ها هم هست. همین را می خواستم الان ترکیب اش را بگویم. یعنی ما اگر می خواستیم طبقه بندی بکنیم مزاج ها را . 9 طبقه مزاجی را، 9 طبقه اینجوری می گویند اول. می گویند آدم ها یا لاغر اند یا چاق اند. لاغر ها ، خشک بودنشان که خشک است. یا گرم و خشک هستند یا سرد و خشک هستند یا خشک هستند. خشک خالی. می شود سه تا.
آدمهایی که چاق هستند. چاقی گفتم که یک رطوبت را باید داشته باشد حتماً. یا گرم و تر اند، مثل حضرتعالی که سر فرصت خصوصیات شما را می گوییم! یا گرم و تر اند. یا تر خالی اند یا سرد و ترند. این هم سه تا. می شود شش تا. تکلیفش مشخص شد.
بعد یکی دیگر می ماند، گرم خالی و سرد خالی. می شوند چند تا؟ 8تا.
که خصوصیات این ها را تقریبا گفتم . یکی هم معتدل ، که جمع این خصوصیات را ممکن است داشته باشند. که از هر کدام از این ها یکی از این علامت ها را داشته باشند که می شوند معتدل. یعنی ما 9 طبقه ی مزاجی داریم اگر چه همه ی این ها طیف است. در اصل به قول رازی و بوعلی ما به تعداد آدم ها مزاج داریم. اصلا یکی از خصوصیات طب ایرانی این است که هر فردی منحصر به فرد است.
این مزاجی که ما الان گفتیم مزاج عمومی فرد بود. مزاج پایه ی فرد که فرد باهاش متولد می شود. اما یک مزاج مقطع سنی هم رویش سایه می اندازد. حالا سرفرصت می گوییم، مثلاً 0 تا سی سال صرف نظر از مزاج پایه ای که فرد دارد، 0-30 سال مزاج گرم و تر است. دوران رشد است. سایه می اندازد روی مزاج پایه فرد. بنابراین چه کار بکنیم، چه تغذیه ای داشته باشد، چه ورزشی داشته باشد، چه جوری خواب و بیداری اش را تنظیم بکند که در آن مقطع سنی متناسب با مزاج اش به رشد اش کمک بکند . 30-40 سال مزاج گرم و خشک است. مزاج سن. صرف نظر از مزاج پایه اش. بعد 40-60 سال ، مزاج سرد و خشک است. بعد حالا برای اینکه این هم برای مردم جا بیافتد، بعد سر فرصت برایشان توضیح می دهیم که خیلی هم سخت نیست یاد گرفتنش. اینقدر حکما قشنگ به زبان مردم صحبت کردند که راحت می شود این را جا انداخت. منتها باید فرصت باشد. آن بحث چراغ عمر و چراغ زندگی که سید اسماعیل جرجانی در کتاب الاغراض الطبی گفته است همان را من بگویم خیلی راحت مردم می توانند تشخیص بدهند. و 60 به بالا می شود مزاج پایه همان سرد و خشک یک رطوبت اضافی به بدن اضافه می شود که معمولا بر می گردد به همان کم تحرکی در آن سن که یکی از تدابیر.. ما طب سالمندان مال چند سال اخیر است دیگر ولی در قانون بوعلی سینا هزار سال پیش یک فصل دارد راجع به طب سالمندان. که سالمندان چجوروی غذا بخورند، چه غذایی بخورند که متناسب با هضمشان باشد چه ورزشی بکنند که دچار آن رطوبت اضافی که باعث خاموش شدن چراغ عمرشان می شود، اتفاق نیافتد. این که فرمودید ما دقیقا آن 6 اصل در هر مزاج پایه ای در هر مقطع سنی ای. یک توصیه های خاصی دارد. در هر فصلی که حالا نرسیدیم آن فصل ها را بگوییم. هر فصل هم برای خودش مزاجی دارد.
