این تفاوت براساس محتوای اساسی که از تفاوت ماهوی سرطان و مراحل مختلف بیماری ایجاد می شود. تفاوت سرطان با بیماری های معمول ، سلول سرطانی سلولی است که خارج از کنترل و بیش از حد تکثیر می شود و به موقع نمی میرد. سیکل سلولی یک سلول ساده 5 دوره دارد که شامل فازهای مختلف است. اکثر سلول های بدن که بعد از بلوغ نیاز زیادی به تکثیر ندارند، مانند سلول های مغز یا کبد در فاز G0 سیر می کنند . یعنی رشد و نمو زیادی ندارند و به موقع از بین می روند . به این فرآیند مرگ برنامه ریزی شده می گویند. وقتی سلول سرطانی می شود از این فاز خارج می شود و وارد فازهای مختلف سلولی می شوند. به خصوص فاز M که فاز جدی می باشد و هر چه این فاز در سلول سرطانی بیشتر می شود این اصطلاح تکثیر بیشتر می شود و علی القاعده تعداد این تومور به نسبت زمان بیشتر می شود و تومور ایجاد می کند. مثلا در پستان در روده ایجاد تومور می کند. وقتی تومور بیشتر از یک سانت شد ، چون نیاز به تغذیه دارد شروع به رک سازی می کند. بنابراین به رک های مختلف بدن دسترسی پیدا می کند وقتی دسترسی پیدا کرد احتمال این که تومور هرجا که بخواهد دست اندازی کند و متاستاز بدهد هست.
شیمی درمانی یک تعداد ثابتی از سلول های سرطانی را نمی کشد . شیمی درمانی روی سلول هایی که در حال رشدند به حسب تعداد رشد و میزان رشد براساس زمان یک درصدی از سلول ها را به اصطلاح لگاریتمی می کشد. مثلا در طی یک زمان ثابت ، یک یا دو یا سه هفته ، یک لگاریتم از سلول های سرطانی را می کشد. یعنی ده به توان سه سلول سرطانی . یا ده به توان نه . تعداد سلول های سرطانی در حال افزایش هستند و یک توده یک سانتی ده به توان شش یا ده به توان نه سلول سرطانی دارد. با علم امروز حدود 33% تا 35% خطر عود سرطان کولون را با شیمی درمانی در عرض شش ماه کم می کنیم. مثلا اگر یک بیمار سرطان کولون در استیج یک احتمال عود سرطانش بیش از 5% نیست. اگر در استیج دو باشد این درصد 10% تا 15% می شود. در استیج سه بین 35% تا 55% تا 60% و در استیج چهار 100% احتمال عود یا مرگ و میر در 5 سال آینده دارد. حالا آن 33% اولیه را در نظر بگیرید . آن 33% در استیج یک و سه هم ثابت است. ولی اگر احتمال عود 5% باشد، 33% از 5% می شود احتمال خیلی کمی از عود دوباره بیماری. یعنی ما با شش ماه شیمی درمانی عملا 1% به بیمار کمک می کنیم . یعنی کمک چندانی نمی کنیم. به همین خاطر خیلی لزومی ندارد. در حالی که استیج سه و چهار بیمار سرطانی را حتما شیمی درمانی می کنیم. حالا انتخاب شیمی درمانی و نحوه شیمی درمانی ، سیکل های شیمی درمانی قاعدتا نحوه رشد سلول های سرطانی آن سرطان به خصوص و مرحله سرطان بستگی دارد. مثلا سیکل سلولی سرطان روده دو تا سه هفته است . شیمی درمانی هایی هم که برای سرطان روده انجام می شود یک سیکل سلولی است که مدل گودمن = گیلمن است . با شیمی درمانی اول یک لوگ کم می شود یعنی ده به توان سه . همان طور که با شیمی درمانی به سلول های سرطانی آسیب می زنیم به سلول های بدن که رشد بالایی دارند هم آسیب وارد می شود. که احتمال آسیب بیشتر هم هست. مثل سلول های عادی دستگاه گوارش و سلول های مغز استخوان و سلول های پوست و مو. بنابراین ما نمی توانیم شیمی درمانی خیلی سنگینی در یک نوبت انجام دهیم. اصلا شیمی درمانی نمی تواند تنها در یک نوبت انجام شود. باید تا زمان بازسازی بدن به خصوص سلول های حیاتی بدن برای نوبت دوم صبر کنیم. اما سرطان این صبر نمی کند و دو لوگ بالا می آید. درست است که به مرحله بعدی اش نمی رسد ولی حدود دو لوگ بالا آمده است. در کورس دوم شیمی درمانی ده به توان سه سلول کم شده است . علت این که فواصل و تعداد و کورس های شیمی درمانی را تعیین می کند. هرچه تعداد سلول سرطانی یا توده تومور بزرگتر باشد باید تعداد شیمی درمانی بیشتر و فاصله آن ها برحسب مقاومت بدن و تعداد گلبول های مختلف سلولی تنظیم بشود که بتوانیم سلول های سرطانی را به حدی برسانیم که ایمنی بدن حریف مرگشان شود. از نظر منطقی و علوم تجربی این اعتقاد را داریم که اگر در بدن ده به توان چهار سلول بدخیم داشته باشیم بدن دیگر حریف آن نمی شود. یعنی ما باید حداقل را داشته باشیم که اتکا کنیم به ایمنی بدن که این ده به توان چهار را از بین ببریم.
