امپریالیسم رسانهای زاییده تحولات پس از رنسانس است. تحولاتی که با فرهنگ قبل از رنسانس تفاوت جوهری داشته و شالوده فکری امپریالیسم در عصر حاضر محسوب میگردد. امپریالیسم رسانهای به سلطه انحصارات رسانهای در دنیای اطلاعات اطلاق میگردد و مقصود از آن سلطهجویی انحصاری در شریانهای جوامع مختلف است. امپریالیسم رسانهای در دنیای معاصر بیشترین تأثیر را بر جای گذاشته است و ملتها به مقتضای طبیعتشان تحت تأثیر آن قرار می گیرند. آنچه باعث سقوط جوامع شده است نا آگاهی مردمانشان بوده است، امروزه نیز علی رغم پیشرفت دانش و ترقی و تمدن اجتماعی بعضی از جوامع دچار انحطاط روزافزون هستند.
در علم پزشکی هنگامیکه فردی دچار تب، دل درد و غیره می شود، پی می بریم که بیمار است و به دادش می رسیم، اگر به داد بیمار نرسیم، سرانجام آن هلاکت است. علائم و نشانههای بیماری یک جامعه کدامها هستند؟ وقتی همسر، دختر، مادر و یا خواهر من و شما در کنار خیابان منتظر تاکسی است، در عرض 5 دقیقه جند مرد بی غیرت به عنوان زن خیابانی به آنها بوق می زنند؟ وقتی همسر، دختر، مادر و یا خواهر من و شما در حال عبور از اماکن عمومی است، نگاههای چند مرد هیز تا دهها متر آنها را مشایعت می کند؟ افزایش روزافزون روابط خارج از خانواده نشان چیست؟ افزایش روز افزون استفاده از مواد مخدر و دهها بار بدتر از مواد مخدر، مواد روانگردان، خبر از چه می دهد؟ تعداد مبتلایان به ایدز در کشور بتدریج از چند نفر به چند ده نفر، چند صد نفر، چند هزار نفر و سرانجام چند ده هزار نفر رسیده است. آیا افزایش روز افزون مبتلایان به ایدز در کشور نگران کننده نیست؟ آیا موارد فوق نشان از بیماری جامعه نمی باشند؟ چه ارکان و سازمانی باید به داد این بیمار برسد؟ آیا تا حد مرگ باید منتظر از بین رفتن بیمار باشیم؟ اطلاع رسانی صحیح و درست و بالا بردن آگاهی مردم بزرگترین دشمن، امپریالیسم رسانهای است.
امپریالیسم رسانهای به لحاظ انسان شناختی، مبتنی بر از خود بیگانگی است و یکی از پیامدهای این نظام رسانهای از خود بیگانه شدن جوامع مستعد است. از خود بیگانگی در عرصههای مختلف سیاسی، روانی، اعتقادی و اجتماعی مهمترین عوامل از هم پاشیدن جوامع هستند. در قلمرو اخلاق رسانهای، سیستم امپریالیسم رسانهای مبتنی بر نسبت اخلاق است. هیچ ارزش اخلاقی مطلق در این سیستم فکری یافت نمیشود و مفاهیم اخلاقی تابع قدرت و منافع است. خاستگاه شکلگیری امپریالیسم رسانهای استثمار جوامع مستعد است. استثمار و تلاش در جهت دستیابی به بازار کشورهای عقب نگه داشته شده و از هم پاشاندن آنها یکی از باورهای امپریالیسم رسانهای است. وقتی ما یک مقاله کوچک را در یک روزنامه یا هفته نامه برنتابیم، چگونه می خواهیم با این غولهای رسانهای مقابله کنیم؟
امروزه رسانهها، در مواردیکه مخاطبین جوامع آنها کم آگاه و یا نا آگاه هستند، به راحتی می توانند افکار عمومی آن جامعه را در اختیار بگیرند. افکار عمومی برآیند دیدگاههای مشترک تعداد زیادی از مردم یک جامعه پیرامون مسائل اساسی و عمومی زندگی جمعی است. افکار عمومی پدیدهای اجتماعی است و نتیجة کنش و واکنش ذهنیت بسیاری از افراد جامعه است. بعضی از جوامع به راحتی مثل موم در دستان این رسانهها به هر شکلی که آنها بخواهند شکل می گیرند. هدف اصلی امپریالیسم رسانهای جهت دادن به تفکر و اندیشه ملتهاست. در این جهت آنها دنبال تربیت انسانهایی هستند که فاقد هر گونه تعقل و تفکر و عقیده باشند.
یکی از راههای مقابله با تهاجم تبلیغاتی و امپریالیسم رسانهای، استفاده از همان سیستم با همان شدت و بلکه بیشتر برای بیان واقعیات می باشد. وسایل ارتباط جمعی با بیان حقایق میتوانند در جهت نفی سلطه امپریالیسم رسانهای گام بردارند. ما باید نقاط آسیبپذیر فکری و فرهنگی جامعه را که امپریالیسم رسانهای بر آن تاکید میورزند، شناسایی و آن را ترمیم کنیم. جهت مقابله با امواج امپریالیسم رسانهای بر روی مردم جامعه بایستی قدرت تعقل و تفکر و بینش اجتماعی آنها را بالا برد تا امواج رسانه ای کمتر آنها را تحت تأثیر قرار دهند.
قسمت اعضم درآمد بسیاری از کانالهای ماهوارهای فارسی زبان از تبلیغ کالاهای جنسی است و آنهم تبلیغاتی که کاملاً واهی هستند. طبق آخرین آمارکه در سال ۱۳۸۷در سایتهای معتبر مربوط به صنعت ماهواره ارائه شده است، تا آن زمان حدود ۹۰ ماهواره در جهان فعالیت می کردند که این تعداد ماهواره امواج حدود ۷۰۰۰ شبکه تلویزیونی ارسال می شد. از بین این ۹۰ ماهواره امواج حدود ۳۰ تا ۳۵ ماهواره آسمان کشورمان را پوشش میدهد. این تعداد ماهواره امواج حدود ۳۰۰۰ شبکه را بر آسمان ایران پخش می کنند. اگر شبکههای پولی را از این تعداد شبکه کسر کنیم میتوان گفت که در کل چیزی حدود ۱۷۰۰ شبکه باز در ایران قابل دریافت است. البته تعداد شبکههای فارسی زبان ماهوارهای با سرعت زیادی در حال رشد است و به طور میانگین هر ساله ۵ شبکه به شبکههای فارسی زبان اضافه میشود. وقتی آگاهی جامعه بالا باشد، خود بخود جامعه در مقابل هجویات کانالهای ماهواره ای واکسینه می شوند و نباید نگران باشیم. اگر شبکه های ماهواره ای و رسانه های زرد از قبل تبلیغات نادرست درآمد نداشته باشند، اصلاً قادر به ادامهة حیات نیستند. هزینة ادامة حیات اینها توسط افراد زود باور و نا آگاه تأمین می شود. همانهائیکه باور می کنند که با مصرف 100 عدد کپسول 10 سانتی متر به قدشان اضافه می شود. همانهائیکه باور می کنند که با مصرف فلان مکمل، موهای سفیدشان سیاه می شود، چین و چروک پوستشان برطرف می شود و 20 سال جوانتر می شوند. مؤثرترین راه مبارزه با جنگ فرهنگی- اجتماعی کانالهای ماهوارهای، ایجاد شبکههای موازی در راستای ارتقاء فرهنگ عمومی است. تجربه نشان داده است که مقابله و استفاده از قوة قهریه نه تنها مفید نبوده بلکه دارای اثرات سوء نیز بوده است. فضای رقابتی و دادن قدرت انتخاب و مقایسه به مخاطب میتواند در این زمینه راه گشا باشد. اندیشیدن به نیازهای مخاطبان، شناسایی و پاسخگویی به آنها، تولید محتوای مطلوب با پوشش صحیح و سریع و اتخاذ سیاستهای ایجابی به جای تمرکز بر روی سیاستهای سلبی برای مقابله با شبکههای ماهوارهای و اینترنتی از اصولیترین رویکردها برای حفاظت از جامعه است.